Zapis windykacyjny

Od marca 2011 do polskiego prawa wprowadzono możliwość rozporządzania wyszczególnionymi składnikami majątku na rzecz konkretnych, wskazanych w testamencie osób.

W poprzednim stanie prawnym, sporządzając testament można było jedynie wskazywać spadkobierców za pomocą procentowego udziału w całości majątku.

W chwili obecnej, za pomocą zapisu testamanetowego możliwe jest więc takie rozrządzenie, mocą którego spadkodawca postanawia, że oznaczona osoba (zapisobiorca) nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy).

Istotnym ograniczeniem zapisu windykacyjnego jest wprowadzony przez ustawodawcę wymóg odpowiedniej formy. Zgodnie bowiem postanowieniami Kodeksu Cywilnego, w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny).

Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:
1) rzecz oznaczona co do tożsamości,
2) zbywalne prawo majątkowe,
3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,
4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytko­wania lub służebności.

Warto podkreślić, że zapis windykacyjny jest skuteczny tylko, jeżeli w chwili śmierci spadkodawcy przedmiot zapisu należy do spadkodawcy i nie był on zobowiązany do jego zbycia. Jeżeli przedmiotem zapisu jest ustano­wienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot majątkowy, który miał być obciążony użytkowaniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia

Rozwiązania, o których piszę powyżej, dają spadkodawcy większą i bardziej elastyczną możliwość dysponowania własnym majątkiem, co powinno się przyczynić do zmniejszenia natężenia konfliktów w postępowaniach spadkowych oraz bardziej sprawiedliwej realizacji woli spadkodawców.