Bardzo popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka jawna. Warto nakreślić w kilku zdaniach formalne wymogi jej funkcjonowania.
Pierwsza informacja, którą powinienen przyswoić sobie przyszły wspólnik, zawiera się w stwierdzeniu, że umowa spółki jawnej powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności
Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem faktu, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika tylko w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (tz. subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).
Firma, czyli nazw spółki jawnej powinna zawierać nazwy wszystkich wspólników albo nazwę jednego albo kilku wspólników oraz dodatkowe oznaczenie „spółka jawna”.
Minimalna treść, umowy spółki jawnej, to:
1) firma i siedziba spółki,
2) określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,
3) przedmiot działalności spółki,
4) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę. Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.
W umowie spółki, nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników. Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności spółki. Jeżeli jednak przed załatwieniem takiej sprawy, choćby jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej przeprowadzeniu, wymagana jest uprzednia uchwała wspólników. Nieważne jest także umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki.
Warto jednak pamiętać, że prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom bądź na mocy umowy spółki, bądź na podstawie późniejszej uchwały wspólników. Pozostali wspólnicy są wówczas wyłączeni od prowadzenia spraw spółki.
Każdy wspólni spółki jawnej obowiązany jest powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki. Wspólnik nie może, bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników, zajmować się interesami konkurencyjnymi, w szczególności uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu spółki.
Istotną informacją jest także fakt, że spółka jawna powstaje dopiero z chwilą wpisu do rejestru.
.